ارتفاع موتورخانه یا هر دلیل دیگری نتوانیم از منبع انبساط باز استفاده نماییم ، به كار می رود . این منبع كه در هر جای ساختمان می تواند قرار گیرد با هوای ازاد ارتباط ندارد و فشار سیستم توسط بالشتك هوا ، بخار و یا یك گاز بی اثر مانند ازت كه نیمی از حجم منبع را اشغال می كند تأمین می گردد . حداكثر فشار به مقتضیات طرح بستگی دارد و جهت كنترل آن از شیر اطمینان استفاده می گردد . حداقل فشار در منبع انبساط باید به اندازه ای باشد كه موقع سرد بودن سیستم بالاترین رادیاتور از آب پر باشد . ضمناً لازم است در تمام نقاط مرتفع سیستم شیرهای هواگیری نصب شوند . منبع انبساط بسته نیز بهتر است در خط مكش پمپ نصب شود تا سمت مكش تحت فشار تقریباً ثابتی عمل نماید واز این نظر قرار گرفتن منبع در خط دهش پمپ نتیجه رضایت بخشی به دست نمی دهد .
2- منبع انبساط باز
این منبع با هوای آزاد در ارتباط است در خط مكش پمپ و برفراز بالاترین مبدل حرارتی ساختمان (حداقل 7 فوت بالاتر) نصب می شود . اتصال منبع انبساط به خط مكش پمپ سبب می گردد كه سمت مكش تحت فشار آتمسفر قرار داشته هوا نتواند به داخل سیستم نفوذ كند . فشار استاتیكی ناشی از ارتفاع آب در منبع انبساط كه روی پمپ اعمال می شود باید بزرگتر از افت فشار آن در لوله ، از محل اتصال به لوله انبساط تا سمت مكش پمپ باشد . هر چند كه از لحاظ تئوری می توان منبع انبساط را تنها با یك لوله با سیستم مرتبط نمود ولی بهتر است به منظور شركت دادن آب منبع انبساط در سیر كولاسیون ، دو لوله یكی برای رفت دیگری جهت برگشت آب از منبع انبساط در نظر گرفته شود . منبع انبساط باز برای سیستم های حرارت مركزی با فشار كم و دمای حداكثر f 180 مناسب است .
در مورد منبع های انبساط باز مهمترین نکته عایق کاری آن است .
آیا تا کنون به انرژی که از این منبع به هدر می رود فکر کرده اید ؟ آیا تا کنون این انرژی را حساب کرده اید که در یک روز سرد زمستان چقدر از انرژی مصرفی مشعل و پمپ به هدر می رود ؟
در صورتی که منبع انبساطی که در روی پشت بام نصب کرده ایم عایق مناسبی نداشته باشد از %20 تا %25 از انرژی مصرف شده توسط مشعل به هدر می رود . آیا این عدد قابل توجه نیست ؟
حال با یک مثال ساده تر به بیان این موضوع می پردازم : در صورتی که تا کنون قبض گاز مبلغ 200000 ریال مصرف را نشان می داده است با استفاده از منبع های عایق دار مناسب این مبلغ به 150000 تا 160000 ریال کاهش می یابد . آیا در طول بک دوره زمستان مرقوم به صرفه نیست ؟
مزایای استفاده از منبع های عایق دار ذخیره آب :
1- کاهش کارکرد مشعل و پمپ
2- کاهش مصرف سوخت
3- کاهش هزینه اقتصاد خانواده
4- گرمایش بیشتر در داخل فضاهای گرم شونده
در نتیجه خواهشمندم پس از این جهت تعویض یا خرید این منابع اقدام فرمایید .
امیدوارم مهندسین ناظر تاسیسات نیز با رعایت مبحث 19 مقررات ملی ساختمان در پیشبرد این امر و کمک به کاهش مصرف سوخت گامی مهم را بردارند . امید می رود که سازمان های نظام مهندسی نیز این امر را پیگیری کرده و به مهندسین ناظر ساختمان گوشزد کند .