کولر گازی را ویلیس کریر در سال ۱۹۰۲ میلادی اختراع کرد.
انواع کولرهای گازی
کولرهای گازی معمولاً در چند مدل ساخته می‌شوند:
- کولرهای یک تکه یا پنجره‌ای
- کولرهای دو تکه (اسپلیت)
- کولرهای پرتابل (قابل حمل)
- کولرهای ایستاده
- کولرهای سقفی یا کاستی
- کولرهای داکتی یا کانالی
- کولرهای چند شعبه یا مولتی
کولرهای دوتکه
کولرهای دوتکه یا اسپلیت‌ها از دو واحد مجزا ساخته می‌شوند، یونیت خارجی شامل کمپرسور و کندانسور است که در خارج از ساختمان نصب می‌گردد و یونیت داخلی که واحد تبخیر (اواپراتور) در آن جای دارد در داخل ساختمان جای می‌گیرد.یونیت خارجی و یونیت یا پنل داخلی توسط دولولهء مسی یا آلومینیومی به همدیگر مرتبط هستند.لولهء باریکتر گاز سرد را از یونیت بالا به یونیت داخلی منتقل میکند و لوله ضخیمتر کار خروج وانتقال گاز گرم را به یونیت و کمپرسور بالا به عهده دارد. این کولرها معمولاً دارای دستگاه کنترل از راه دور هستند. این نوع کولرها شامل دو مدل معمولی و اینورتر می‌شوند که در مدل اینورتر تا حداکثر شصت درصد (البته در شرایط ایده‌آل) از مصرف انرژی را نسبت به مدل معمولی کاهش می‌دهد.
کولر گازی پرتابل
کولر گازی پرتابل یا قابل حمل، در ظرفیت‌های پایین ساخته می‌شود و دارای حالت گرمایش نیز هست. این مدل کولر گازی دارای ریموت کنترل است و به دلیل شکل آن، برای فضاهای کوچک اجاره‌ای یا استفاده موقت استفاده می‌شود. تمام بخش‌های مختلف کولر گازی از جمله کندانسور، اواپراتور و... در یک مجموعه جا گرفته‌اند و در حالت سرمایش، گرمای موتور از طریق لوله خرطومی پشت دستگاه به بیرون انتقال پیدا میکند. در نتیجه، این لوله خرطومی باید به پنجره یا منفذی که هوا را به بیرون انتقال می‌دهد وصل گردد. در غیر این صورت، گرمای خارج شده از هوا دوباره از طریق همین لوله خرطومی به فضا برمی گردد و کار تهویه و سرمایش به درستی انجام نمی‌شود. اما در حالت گرمایش، نیازی به این کار نیست. گرمایش در این نوع کولر گازی از طریق هیتر انجام می‌شود که زیاد مقرون به صرفه نیست. اما امکان استفاده از این حالت در کولر گازی پرتابل در نظر گرفته شده است.
کولر گازی پنجره‌ای
این کولر گازی‌ها به دلیل نداشتن ریموت کنترل و نداشتن حالت گرمایش، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. کولر گازی پنجره‌ای دارای ایراداتی است. از معایب این نوع کولر گازی، نداشتن ریموت کنترل و مصرف بالای برق و ایجاد سر و صدای زیاد است.
چگونگی سرماسازی
داخل یونیت خارجی دستگاه یک کمپرسور گاز و یک کندانسور و یک فن خنک کننده کندانسور می باشد که عملکرد آن همانند یخچال و فریزر می باشد. بدین صورت که کمپرسور گاز را کمپرس کرده و راهی کندانسور و سپس از طریق لوله های رابط به یونیت داخلی می رساند که داخل لوله های مویین این گاز متراکم می شود و باعث می شود گاز از حالت فشرده خارج شود و در کوئل(اواپراتور) گردش نماید. گازی که در کوئل میچرخد، در حال جوشیدن است که گرمای مورد نیاز خود برای جوشش را از مولکولهای هوای گرمی که به فین های کوئل برخورد میکند بدست می‌آورد، بنابراین مولکولهای هوا سرد شده و سبب کاهش دمای محیط می‌شود، سیکل حرکت هوای محیط که به صورت بسته انجام می‌شود به عهده فن (blower) می‌باشد.
مقایسه با کولر آبی
کولر گازی در صنعت تهویه و تبرید از جایگاه خاصی برخوردار است. زیرا:
- به سرعت از گرمای محیط می‌کاهد و در واقع تهویه مطبوع را حاصل میکند، زیرا هم رطوبت، هم دما را کاهش می‌دهد و هم با داشتن فیلتر ذرات معلق در هوا را با فیلتر خود از هوای اتاق جدا میکند.
- برخلاف کولرهای آبی، رطوبت را افزایش نمی‌دهد. یعنی تهویه مطبوع را حاصل نمی‌کند. کولر گازی از این جهت برای محیط‌های شرجی بسیار مناسب است.
- مصرف انرژی کولر گازی بیشتر از کولر آبی است.
- کولر گازی در واقع یک موتور گرمایی هست که گرما را از محیط سرد به محیط گرمتر یا بیرون انتقال می‌دهد؛ ولی کولر ابی یا کولر تبخیری گرمای محیط را به آب که مجبور به تبخیر می‌شود در کابین کولر انتقال می‌دهد.
- در محیطی که کولر گازی نصب می‌شود مکان باید ایزوله باشد با محیط بیرون؛ ولی در کولر ابی محیط ایزوله معنا ندارد چون کولر ابی باید در محیط بیرون نصب باشد.
- چرخه انتقال گرما در کولر گازی می‌تواند معکوس شود و از آن می‌توان بعنوان بخاری نیز استفاده کرد؛ ولی در کولر ابی این امکان وجود ندارد.