قيمت پائين انواع حاملهاي انرژي و وجوديارانه دولتي در اين بخش ، هزينه اتلاف انرژي را در ظاهر اندك و ناچيز و در نتيجه بي تاثير نشان مي دهد و فرهنگ صرفه جويي و مصرف بهينه را كم رنگ نموده است .
در طول سالهاي اخير مصرف برق در بخشهاي مختلف با رشد چشم گيري روبرو بوده است . رشد حدود10 درصدي مصرف برق در كشور در مقايسه با متوسط جهاني (2 تا 3 درصد) ، صنعت برق را درخصوص سرمايه گذاري و احداث نيروگاه و شبكه هاي انتقال و توزيع نيروي برق با مشكل مواجه نموده است . سرمايه گذاري ســالانه حدود40 هزار ميلياردريال براي ايجاد تاسيسات توليد ، انتقال و توزيع نيروي برق و استفاده ازبخش عمده اي از آنها تنها در 4 ساعت زمان اوج بار ، مشكلات عديده اي را براي صنعت برق بوجود آورده است . ايامي از سال و نيز ساعاتي از شبانه روز داراي بيشترين مصرف انرژي الكتريكي است كه به آن روزهای اوج مصرف سال و ساعات اوج بار گفته مي شود و عموما اين مصارف اوج ، در فصل تابستان از حدود اواسط تيرماه تا اواسط شهريور ماه است كه متاثر از استفاده انبوه از وسايل سرمايشي است .
حدود 70 درصد از خانوارهاي ايراني در فصل گرما از كولر هاي آبي و يا گازي براي خنك كردن محيط زندگي خود استفاده مي كنند . توان کولرهای آبی درحدود 500 وات و در مورد كولرهای گازی بالغ بر 2000 وات است .
سيستم هاي سرمايشي كه در ايران مورد استفاده قرار مي گيرند در نقاط مختلف متفاوت مي باشند . از جمله اين سيستم ها كه عمدتاً در مناطق جنوب و شمال کشور بعلت آب وهواي گرم و مرطوب مورد استفاده قرار می گیرند ، كولر گازي مي باشد .
كولرهاي آبي در مناطقي كه رطوبت هوا بالا است ، مانند شمال و جنوب كشور از كارايي خوبي برخوردار نیستند ، لذا در اين مناطق از كولرهاي گازي بطور گسترده استفاده مي شود . لكن درمناطقي كه شرايط آب و هوايي براي استفاده از كولرآبي مساعد است ، استفاده از كولر گازي اشتباه است . مصرف بالاي انرژي الكتريكي در كولرهاي گازي ، اهميت بهينه سازي و كنترل مصرف انرژي الكتريكي را در اين وسايل ايجاب مي نمايد . مقدار انرژي مصرفي در كولرهاي گازي تابع عوامل مختلفي است كه از مهمترين عوامل تاثير گذار بر مصرف انرژي الكتريكي كولرهاي گازي مي توان به محل نصب ، سرويس و نگهداري مناسب و تناسب ظرفيت برودتي كولر با فضاي مورد استفاده ( از لحاظ مساحت ، دما و رطوبت ) اشاره نمود .
نموداربار سالانه:
چنانچه حداکثر تقاضای روزهای مختلف سال 1384 به صورت پیوسته ترسیم گردند ، نمودار شکل زیر حاصل خواهد شدکه به نمودار بار سالانه خوانده مي شود و تغییرات مصرف را در ماههای مختلف به خوبی نشان می دهد .
مطالعات اولیه نشان می دهدکه در اثراستفاده از وسايل سرمايشي همچون كولرگازي درفصل گرم سال 84 ، باري معادل7500 مگاوات بر شبكه سراسري تحميل شده است . در نمودار منحني بار سالانه زير ، اين رقم به صورت تفاوت نقطه حضيض و اوج بار قابل مشاهده است . همانگونه كه اشاره شد ، دوره اوج مصرف سالانه كشور در فصل تابستان حدوداً از 15 تيرماه تا 15 شهريور ماه بوده و وابسته به استفاده گسترده از وسايل سرمايشي است .
نسبت بازده انرژی E.E.r:
نسبت توان خروجی به توان ورودی هردستگاه برقی ، بازده انرژی خوانده می شود و در کولرهای گازی اين رقم از حاصل تقسیم ظرفیت سرمایشي کل به توان ورودی موثر ، بدست می آید و به E.E.r موسوم است . در هنگام خريد كولر گازي ، در كاتالوگ آن به ضريب E.E.r ، رتبه انرژي و كلاس كولر باتوجه به شرايط اقليمي منطقه توجه فرماييد . هرچه اين شاخصها بالاتر باشند ،كارايي كولر بيشتر است . براي كولرهاي با ظرفيت كمتر از Btu/h20000 ، مي بايست E.E.r حداقل برابر با 7/10 باشد .
توصیه های کاربردی:
× لازم است در موقع خريد كولر گازي به مساحت فضايي كه نياز به برودت دارد توجه نماييم . درجدول زیر ظرفيت مورد نياز كولر گازي به نسبت مساحت فضای مورد استفاده ، درج شده است .
ظرفيت BTU/h مساحت (مترمربع )
9000 37-32
10000 41-37
12000 50-41
14000 64-50
18000 91-64
24000 117-91
× چنانچه فضای مورد نظر آفتابگیر باشد به ظرفيتهاي مندرج در جدول بالا ، 10 درصد اضافه می گردد و اگر فضای مورد نظر سایه باشد ،10 درصد از ظرفیت مذکور کم خواهد شد و چنانچه کولر صرفا" برای آشپزخانه بکار می رود ، می توان از یک رده بالاتر استفاده کرد .
× باتوجه به جريان مصرفي بالا ، نصب كولر گازي مي بايست توسط تكنسين مجرب صورت پذيرد .
× نصب اينورتر در كولرهاي گازي پنجره اي باعث افزايش راندمان آنها مي شود .
× تميز بودن كندانسوركولر به لحاظ عبور جريان هوا تا ميزان زيادي از جريان برق مصرفي كولر مي كاهد .
× نصب كندانسور كولرهاي گازي در سايه باعث جلوگيري از اتلاف ميزان قابل توجهي از انرژي مصرفي آنها خواهد شد .
× در صورت امكان كولر گازي را در مسير باد نصب كنيد ، زيرا اين كار باعث انتقال حرارت بهتر در كندانسور شده و در نتيجه افزايش بازده و كاهش مصرف انرژي حاصل خواهد شد .
× سعي شود محوطه پشت كولر داراي فضاي مناسبي جهت گردش هوا باشد .
× درزگيري مناسب اطراف كولر ، قرار نداشتن در معرض تابش مستقيم خورشيد ، سرويس به موقع و تميز نمودن فيلترهاي هوا و رادياتور ، تاثير به سزايي در كاهش مصرف انرژي الكتريكي دارند .
× در شهرهاي جنوبي كشور كه داراي آب و هواي بسيار گرم و مرطوب هستند ، كاشتن يك اصله درخت در نزديكي كولرگازي ، حدود 10 تا 15 درصد كاهش مصرف انرژي الكتريكي را به همراه خواهد داشت . علاوه براینکه کاشتن درخت در مجاورت ساختمانها باعث زیبایی و عایق سرما و گرمای ساختمان نیز می گردد .
× برق مصرفي كولرهاي گازي همزمان با استفاده از لامپهاي كم مصرف ( بدليل تشعشع حرارتي كمتر اين لامپها ) به ميزان قابل توجهي كاهش مي يابد .
× تمامي كولرهاي گازي داراي درجه تنظيم دما ( ترموستات ) هستند . لذا باتوجه به اينكه بهترين درجه برودت منزل در فصل تابستان بين 20 تا 25 درجه سانتي گراد است ، می بایست از سرد كردن بيش از حد محل سكونت خودداري کرد .
× اتاق هاي خواب را از 25 درجه سانتيگراد خنك تر نكنيد .
× استفاده بي مورد و يا همزمان از وسايل خانگي گرمازا مانند اجاق ، سماور ، لامپ رشته ايو ... باعث افزايش بار گرمايي محيط مي شود ، كه اين امر زمان كار كولرگازي را جهت رسيدن به برودت مطلوب ، افزايش داده و درنتيجه منجر به مصرف بيش از اندازه انرژي الكتريكي در كولر گازي خواهد شد . بنابر اين كارهايي نظير پخت و پز ، اتوكشي و ... را درساعاتي انجام دهيد كه گرماي هوا كمتر است .
× جهت استفاده بهينه از انرژي و پايداري بيشتر شبكه برق درساعات اوج بار (درتابستان ازساعت 19 تا 23 در مناطق عادي و از 13 تا 18 و يا 24 تا 6 صبح روز بعد در مناطق گرمسيري ) از استفاده همزمان چند كولر ، حتي المقدور خودداري نماييد .
× در تابستان معمولاً سه منبع عمده گرماي ناخواسته در منزل وجود دارد ؛ گرماي هواي خارج كه از طريق سقف و ديوار هدايت مي شود ، گرمايي كه از لامپ ها و لوازم خانگي انتشار مي يابد و نور خورشيد كه از راه پنجره ها به داخل مي تابد . با استفاده از سايبان ، پرده كركره و يا پرده پارچه اي با رنگ روشن ، مي توان نور خورشيد را به سمت بيرون منعكس نمود .